Stronę tą wyświetlono już: 30239 razy

Suwmiarka jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych przyrządów pomiarowych stosowanym powszechnie w technice pomiarowej. Przyrząd ten należy do grupy przyrządów suwmiarkowych i umożliwia on pomiar liniowy wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i (w zależności od wyposażenia danego modelu) mieszanych.

Podstawowe modele suwmiarek są wyposażone w dodatkową podziałkę zwaną noniuszem, która zwiększa dokładność pomiaru w zależności od rodzaju zastosowanego noniusza do 0,1 [mm], 0,05 [mm] lub 0,02 [mm].

Noniusz to dodatkowa podziałka o całkowitej długości L równej 9, 19 lub 49 milimetrom podzielonym odpowiednio na 10, 20 lub 50 równych części, będących liczbą n elementarnych działek noniusza. Elementarna działka skali głównej suwmiarki oznaczana jest symbolem a i dla podziałki milimetrowej wynosi 1[mm], natomiast elementarna działka noniusza może przyjmować wartości a'=0.9; 0.95 lub 0.98. Noniusz charakteryzuje również parametr i, oznaczający dokładność odczytu noniusza, którą można obliczyć za pomocą następującego wzoru:

[1]

Zapis wyrażenia w formacie TeX-a:

i=\frac{a}{n}

Stosunek długości L noniusza zwiększonej o 1 do liczby działek noniusza nazywany jest modułem g suwmiarki. Parametr ten charakteryzuje długość L podziałki noniusza przy danej liczbie n jego podziału, która dla n=10 wynosi 9[mm] lub 18[mm].

[2]

Zapis wyrażenia w formacie TeX-a:

g=\frac{L+1}{n}

Długość L noniusza jest również ściśle powiązana z modułem g oraz liczbą działek elementarnych n noniusza:

[3]

Zapis wyrażenia w formacie TeX-a:

g=L=g\cdot(n-1)

Metoda pomiaru suwmiarką polega na odczytaniu pełnych działek a na głównej podziałce milimetrowej suwmiarki, a następnie znalezieniu pierwszej linii z podziałki noniusza, która się pokrywa z linią podziałki głównej. Odczytaną liczbę działek noniusza należy przemnożyć przez parametr i dokładności suwmiarki. Otrzymaną w ten sposób wartość dodaje się do odczytanej liczby działek a uzyskując w ten jakże zawiły sposób wartość poszukiwanego wymiaru. Miejsce przecięcia się podziałki noniusza z linią podziałki głównej nazywany jest również punktem koincydencji.

Istnieją również modele suwmiarek, wyposażonych w mechaniczny lub elektroniczny czujnik, zdolny teoretycznie do pomiaru z dokładnością do 0,01 [mm], jednakże tak dokładne pomiary są możliwe tylko przy użyciu innych specjalnie do tego celu przygotowanych przyrządów pomiarowych.