Stronę tą wyświetlono już: 187398 razy
Konstrukcja linii śrubowej i jej parametry
Konstrukcję linii śrubowej omówiłem już na stronie Geometria wykreślna → Podstawowe konstrukcje → Kreślenie krzywych śrubowych i przy okazji wspomniałem tam też o pewnym charakterystycznym parametrze p tejże linii. Parametr p jest bowiem skokiem linii śrubowej. Sama linia śrubowa jest podstawową konstrukcją, która wiąże się ściśle z takim tworem geometrycznym jakim są gwinty ponieważ linie zarysu gwintów biegną po liniach śrubowych. Sam skok p linii śrubowej gwintu ma wpływ na to, jakiemu przemieszczeniu będzie ulegała śruba obrócona w nagwintowanym otworze o 360°. Poza skokiem kolejnym ważnym parametrem jest średnica zewnętrzna d gwintu. Istnieje jeszcze średnica wewnętrzna d1 i związana z nią głębokość g gwintu.
Opis oznaczeń:
- p - skok gwintu;
- d - średnica zewnętrzna gwintu.
Typy przekrojów gwintów
Istnieje pięć stosowanych rodzajów zarysów gwintów, które można zobaczyć na rysunku 2 poniżej. Najczęściej spotykanym jest oczywiście gwint metryczny o zarysie trójkątnym.
Oznaczenia gwintów
Ponieważ wprowadzone zostały normy, które określają wymiary i kształty podstawowych zarysów gwintów oraz sposoby ich oznaczania w dokumentacji technicznej poniżej zamieszczam przykłady oznaczeń gwintów.
Rysunkowe uproszczenia gwintów
Gwintów nie należy rysować w sposób pokazany na rysunku 1 z tego względu, że jest to czasochłonne a przy dużych projektach takie rysowanie gwintów jest wręcz niemożliwe. W związku z tym stosuje się pewne uproszczenia, które mają na celu zaznaczenie, że dany element jest gwintem poprzez stosowanie pogrubionej linii dla zewnętrznego zarysu gwintu oraz cienkiej dla wewnętrznego zarysu gwintu.
Opis oznaczeń:
- d - średnica zewnętrznego zarysu gwintu (w przypadku gwintu stożkowego maksymalna zewnętrzna średnica);
- dw - przybliżona średnica wewnętrznego zarysu gwintu (w przypadku gwintu stożkowego maksymalna wewnętrzna średnica);
- a - długość gwintu;
- b - szerokość podtoczenia.;
- z - zbieżność zewnętrznej powierzchni stożka gwintu.
Uwaga! Wymiary naniesione kolorem czerwonym są nanoszone na dokumentację techniczną, zaś wymiar zaznaczony kolorem zielonym jest pomijany i na rysunku odpowiada przybliżonej wartości rzeczywistej.
Dla gwintów zewnętrznych zarys gwintu średnicy zewnętrznej d jest rysowany linią grubą, natomiast cienką linią zarys średnicy wewnętrznej dw. Taki przypadek został pokazany na rysunku 3.
Opis oznaczeń:
- d - średnica zewnętrznego zarysu gwintu;
- dw - przybliżona średnica wewnętrznego zarysu gwintu;
- a - długość gwintu;
- b - szerokość podtoczenia.
Uwaga! Wymiary naniesione kolorem czerwonym są nanoszone na dokumentację techniczną, zaś wymiary zaznaczone kolorem zielonym są pomijane i na rysunku odpowiadają przybliżonej wartości rzeczywistej.
Dla gwintów wewnętrznych zarys gwintu średnicy d jest rysowany linią cienką, natomiast grubą linią zarys średnicy mniejszej dw. Taki przypadek został pokazany na rysunku 4.
Przekroje połączeń gwintowanych rysuje się tak, że śruba nie jest pokazana w przekroju a jej zewnętrzna krawędź gwintu d jest rysowana linią grubą, zaś wewnętrzna dw cienką tak jak na rysunku 5.
Rysowanie gwintów nieznormalizowanych
Czasami istnieje potrzeba stworzenia gwintu, którego nie opisuje żadna z norm. W takim przypadku rysuje się gwint w uproszczeniu z powiększeniem cząstkowym gwintu, na którym to należy umieścić wszystkie niezbędne informacje dotyczące wymiarów i kształtu gwintu.
Rysowanie śrub
Bardzo często w dokumentacjach technicznych występują rysunki śrub, które przedstawia się w zależności od rodzaju rysunku w jednym z typów uproszczeń.
Rysunek połączenia przykładowej śruby zgrubnej z łbem sześciokątnym z nakrętką sześciokątną w różnych wariantach zostało pokazane na poniższym rysunku.
Warto też przytoczyć orientacyjne wymiary niezbędne do kreślenia śrub z łbem sześciokątnym, które podane zostały na poniższej ilustracji.
Rysowanie wkrętów
W rysunku technicznym można również znaleźć takie twory jak wkręty, różniące się tym, że ich zakończenia są przystosowane pod końcówki śrubokrętów.
Rysowanie nakrętek
Rysunki szczegółowe i uproszczone kilku typów znormalizowanych nakrętek.
- a) kwadratowa PN-88/M-82151;
- b) sześciokątna PN-86/M-82144;
- c) koronkowa PN-86/M-82148;
- d) okrągła otworowa PN-75/M-82466;
- e radełkowana PN-91/M-82461;
- f) motylkowa PN-64/M-82439.
- 1) rysunki szczegółowe;
- 2) rysunki uproszczone.
Rysunki podkładek i zawleczki
Przykłady rysunków podkładek stosowanych pod śruby jak i wkręty oraz zawleczki w wersji szczegółowej i uproszczonej można zobaczyć na poniższym rysunku. Podkładki od b, c i d spełniają dodatkową funkcję zabezpieczającą przed samo odkręcaniem. Zawleczka również spełnia taką rolę wraz z nakrętką znormalizowaną z rysunku 8.c oraz śrubą, w której wykonany został otwór pod zawleczkę.
- a podkładka okrągła PN-78/M-82006
- b podkładka sprężysta PN-77/M-82008
- c) podkładka klinowa PN-79/M-82009
- d) podkładka odginana PN-82/M-82021
- e) zawleczka PN-76/M-82001
- 1) rysunek szczegółowy;
- 2) rysunek uproszczony
Istnieje również możliwość zaprojektowania własnej nakrętki oraz użycia jako elementu przytrzymującego np. korpusu danego zespołu części. Przypadek taki pokazany został na rysunku 10, gdzie na głównym rzucie i rzucie górnym obiektu widać wyraźnie zastosowanie niestandardowego połączenia gwintowanego.
Przykłady połączeń gwintowanych
Istnieje wiele różnorakich wariantów połączeń gwintowanych, z których te najczęstsze zostały pokazane na poniższym rysunku.
- a) śruba wkręcona w otwór ślepy;
- b) śruba skręcona z nakrętką sześciokątną.
- 1 rysunek szczegółowy;
- 2 rysunek uproszczony;
- 3 rysunek umowny.