Autor podstrony: Krzysztof Zajączkowski

Stronę tą wyświetlono już: 23851 razy

W budowie maszyn często stosowane są elementy odpowiedzialne za utrzymanie niskich oporów ruchu elementów obrotowych. Obiekty pośredniczące pomiędzy korpusem danego urządzenia a elementem obrotowym nazywa się łożyskami. Istnieją dwa podstawowe typy łożysk: panwiowe (o których tutaj nie będzie mowa) i toczne (które są tematem tejże strony).

Łożyska toczne składają się z elementów tocznych, które z reguły muszą być bryłami obrotowymi (kula, walec, stożek, baryłka). Elementy te tocząc się po bieżniach: zewnętrznej i wewnętrznej zapewniają bardzo niskie opory ruchu.

Budowa łożyska tocznego kulkowego
Rys. 1
Budowa łożyska tocznego kulkowego: 1 pierścień zewnętrzny; 2 pierścień wewnętrzny; 3 obejma wianka; 4 osłona łożyska; 5 kulki; 6 nity łączące obejmy wianka; D1 średnica wewnętrzna łożyska; D2 średnica zewnętrzna łożyska; H wysokość łożyska.
Źródło:
Zwektoryzowana przeze mnie i umieszczona na Wikimedia Commons wersja pliku oryginalnego dostępnego na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5.

Łożyska kulkowe zwykłe

Najbardziej rozpowszechnione łożyska w świecie maszyn, objęte normą PN-79/M-86100 - dla łożysk kulkowych zwykłych. Ilustracja w przedstawieniu uproszczonym oraz umownym tego łożyska pokazana została na poniższym rysunku.

Łożysko kulkowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 2
Łożysko kulkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska kulkowe wahliwe

Umożliwiają nie tylko obracanie się zamocowanego w nim wałka, ale również wychylanie się jego na boki. Łożyska te opisuje norma PN-79/M-86I30

Łożysko kulkowe wahliwe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 3
Łożysko kulkowe wahliwe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska kulkowe skośne jedno-rzędowe

Przystosowane do przenoszenia obciążeń dwukierunkowych (w poprzek jak i wzdłuż osi symetrii obrotu łożyska). Opisane przez normę PN-75/M-86160.

Łożysko kulkowe skośne jedno-rzędowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 4
Łożysko kulkowe skośne jedno-rzędowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska kulkowe skośne dwu-rzędowe

Przystosowane do przenoszenia obciążeń dwukierunkowych (w poprzek jak i wzdłuż osi symetrii obrotu łożyska). Opisane przez normę PN-75/M-86160.

Łożysko kulkowe skośne dwu-rzędowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 5
Łożysko kulkowe skośne dwu-rzędowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska kulkowe wzdłużne jedno-kierunkowe

Przystosowane do przenoszenia obciążeń wzdłuż osi obrotu. Opisane normą PN-73/M-86260.

Łożysko kulkowe wzdłużne jedno-kierunkowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 6
Łożysko kulkowe wzdłużne jedno-kierunkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska kulkowe wzdłużne dwu-kierunkowe

Przystosowane do przenoszenia obciążeń wzdłuż osi obrotu z niezależnie obracającymi się pierścieniami zewnętrznymi. Opisane normą PN-73/M-86260.

Łożysko kulkowe wzdłużne dwu-kierunkowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 7
Łożysko kulkowe wzdłużne dwu-kierunkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska walcowe jednorzędowe

Przystosowane do przenoszenia obciążeń w poprzek osi obrotu. Opisane normą PN-76/M-86180.

Łożysko walcowe jednorzędowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 8
Łożysko walcowe jednorzędowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska baryłkowe

Umożliwiają nie tylko obrót ale również i wychylanie się wału zamocowanego w nim. Opisuje je norma PN-79/M-86240.

Rys. 9
Łożysko baryłkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska stożkowe

Przenosi jednokierunkowo obciążanie wzdłuż osi oraz wszystkie obciążania prostopadłe do osi obrotu. Opisuje je norma PN-75/M-86220.

Łożysko stożkowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 10
Łożysko stożkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.

Łożyska igiełkowe

Przenosi tylko obciążenia działające w poprzek osi obrotu. Opisuje je norma PN-75/M-86291.

Łożysko igiełkowe: <b>a)</b> w przedstawieniu uproszczonym; <b>b)</b> w przedstawieniu umownym.
Rys. 11
Łożysko igiełkowe: a) w przedstawieniu uproszczonym; b) w przedstawieniu umownym.