Sprzęgła sztywne

Autor podstrony: Krzysztof Zajączkowski

Stronę tą wyświetlono już: 37141 razy

Sprzęgła sztywne mają na celu połączenie dwóch elementów tak, aby te przenosiły bezpośrednio (bez opóźnień) cały moment obrotowy wału napędowego na wał napędzany. Istnieje kilka typów sprzęgieł sztywnych, te najczęściej spotykane zostały omówione poniżej.

Sprzęgło tulejowe kołkowe

Sprzęgła tulejowe kołkowe należą do najprostszych wersji sprzęgieł tulejowych. Elementem najsłabszym pośredniczącym w przenoszeniu momentu obrotowego są tutaj kołki, które mają również charakter mocujący. Istnieją również sprzęgła tulejowe: wpustowe oraz wielowypustowe, których zasada działania jest w zasadzie podobna.

Rys. 1
Przykład sprzęgła sztywnego tulejowego kołkowego: 1 tuleja sprzęgła; 2 kołki mocujące i przenoszące moment obrotowy; 3, 4 wały: napędowy i napędzany

Sprzęgło tulejowe wpustowe

Nieco bardziej złożona wersja sprzęgła tulejowego, gdzie moment obrotowy przenoszony jest za pośrednictwem dwóch wpustów a nie tak jak poprzednio kołków. Konstrukcja ta wymaga zastosowania dodatkowo wkręta ustalającego położenie tulei względem osi wałów.

Sprzęgło tulejowe płetwowe

W tym połączeniu elementem przenoszącym moment obrotowy są wały: napędowy i napędzany dzięki specjalnemu ukształtowaniu końcówek wałów. Tuleja spełnia tutaj jedynie rolę utrzymującą wały w jednej współosiowej pozycji. Dodatkowo tulejka musi zostać unieruchomiona za pomocą kołka ustalającego.

Sprzęgło tulejowe zakładkowe

Również i w tym połączeniu elementem przenoszącym moment obrotowy są wały: napędowy i napędzany dzięki specjalnemu ukształtowaniu końcówek wałów. Tuleja spełnia tutaj jedynie rolę utrzymującą wały w jednej współosiowej pozycji. Dodatkowo tulejka musi zostać unieruchomiona za pomocą kołka ustalającego.

Sprzęgło łupkowe

Sprzęgło łupkowe jest stosowane do łączenia wałów o średnicach z zakresu od 25 do 140 [mm] a ich masa zawiera się w przedziale od 3 do 100kg. Zaletą tego typy sprzęgieł jest łatwość ich montażu, zaś wadą są gabaryty i trudność wyważenia takiego sprzęgła. Z tych powodów sprzęgła te nie mogą być stosowane do przenoszenia dużych prędkościach obrotowych. Wpust umożliwia przenoszenie momentu obrotowego przy większym obciążeniu, przy mniejszych obciążeniach moment obrotowy przenoszony jest przez zaciśnięte na wałach powierzchnie łubek. Sprzęgła te są znormalizowane normą PN-66/M-85253.

Rys. 5
Przykład sprzęgła łupkowego: 1, 2 wał napędzający i napędzany; 3 łubka; 4 śruby mocujące; 5 wpust.

Rysunek 3W sprzęgła łupkowego narysowanego w programie ZwCad — Rys. 6
Rysunek 3W sprzęgła łupkowego narysowany przez autora strony w programie **ZwCad**

Sprzęgła kołnierzowe

Sprzęgła te przenoszą moment obrotowy za pośrednictwem dwóch tarcz złączonych z sobą za pomocą śrub mocujących. Sprzęgła te są znormalizowane normą PN-66/M-85252 w przypadku sprzęgieł bez osłony (rysunek 3) i PN-66/M-85251 w przypadku sprzęgieł z osłoną (rysunek 4).

Rys. 8
Przykład sprzęgła kołnierzowego z osłoną na śruby: 1, 2 wał napędowy i napędzany; 3 kołnierz; 4 śruby łączące; 5 wpusty; 6 kołek ustalający położenie sprzęgła w jednym miejscu.